اِستِوا (عامیانه: اُستُوا) یا نیمگان۱ نام خطّی فرضی است که کره زمین را به دو بخش نیمکره شمالی و نیمکره جنوبی بخش می‌کند. فاصلهٔ نقاط بر روی خط استوا از قطب‌های شمال و جنوب به یک اندازه‌است. خط استوا مبدأ عرض جغرافیایی و درجهٔ آن صفر می‌باشد. ۹۰ درجه عرض جغرافیایی به سوی شمال خط استوا و ۹۰ درجه دیگر آن به سوی جنوب خط استوا کشیده شده‌است. در کره زمین، هر یک از این عرض‌ها به فاصله‌های برابر قرار گرفته و به طور میانگین هر درجهٔ آن معادل ۰۴۲/۱۱۱ کیلومتر و یا ۶۹ مایل محاسبه شده‌است.۲ خط استوای زمین هم‌چنین بزرگ‌ترین محیط را با درازای ۴۰۰۷۶ کیلومتر دارا می‌باشد. هر اندازه به سوی شمال و یا جنوب خط استوا برویم، محیط عرض جغرافیایی کوچک می‌شود تا این که در نقطهٔ قطب به درجهٔ صفر نزدیک می‌شود.۲ سطح کره زمین در خط استوا به مقدار ۴۰۰۰۰ کیلومتر در شبانه‌روز حرکت می‌کند. این به معنای سرعتی برابر ۱۶۷۰ کیلومتر بر ساعت است. این سرعت از تقسیم محیط کره زمین در خط استوا (حدود ۴۰۰۷۰ کیلومتر) بر تعداد ساعات شبانه‌روز (۲۴) محاسبه می‌شود. عرض جغرافیایی دستگاه مختصات جغرافیایی شمالی-جنوبی است که در نقشه‌کشی و جهت‌یابی از آن استفاده می‌گردد. این دستگاه، مختصات مکانی را بر اساس فاصله‌اش از خط استوا یا همان مدار صفر درجه می‌سنجد. عدد عرض جغرافیایی، به صورت زاویه‌ای میان صفر و مثبت ۹۰ یا منفی ۹۰ درجه بیان می‌گردد. معمولاً (نه همیشه) برپایه قرارداد، اعداد مثبت نشان‌گر طرف شمال بودن نقطه نشان‌داده شده‌است. به علت اینکه زمین یک کره بی‌عیب نیست (و گویا در قطب‌ها کمی «پخ» شده‌است) مسافت فیزیکی هر درجه عرض جغرافیایی در همه جا یکی نیست. در استوا این مسافت ۱۱۱٫۳۱۹۵ کیلومتر و در نزدیک قطب‌ها ۱۱۱٫۱۲ کیلومتر است. مانند طول جغرافیایی، هر درجه عرض جغرافیایی به ۶۰ دقیقه و هر دقیقه نیز به ۶۰ ثانیه بخش می‌شود. البته روش‌های دیگری نیز برای نشان‌دادن این عدد استفاده می‌شود. مناطق مختلف زمین آفتاب را به طور یکسان دریافت نمی‌کنند و این یکی از عوامل اصلی پدید آمدن آب‌وهواهای گوناگون در عرض‌های جغرافیایی مختلف است. نام خط استوا در فارسی کاربردی دیرینه دارد و در اشعار فارسی نیز دیده می‌شود: نمونه از خاقانی ۴: مرکب همت بتاز یک‌ره و بیرون جهان از سر طاق فلک تا به حد استوا نظامی خمسه خط استوا بر افق سرنهاد میانجی به قطب شمال اوفتاد سعدی بر استوای قامتشان گویی ابروان بالای سرو راست هلالی خمیده‌اند کشاورزی در مناطق استوایی در مناطق استوایی بیشتر کشت قهوه و کائوچو رواج دارد. چرا که این مناطق محیط بسیار مناسبی برای کشت این محصولات هستند و می توان گفت که مواد اولیه ی بیشتر شرکت های مشهور تولید قهوه ی جهان، در این مناطق وجود دارد و این کارخانه ها در مناطق استوایی دارای مزارع انحصاری هستند. در آغاز قرن نوزدهم میلادی هم کشور های استعمارگر از این مسئله و سود زیادی که در کشت قهوه و کائوچو در این مناطق وجود دارد، با خبر بودند. از همین رو در آن سال ها بخش زیادی از جنگل های استوایی را با آتش زدن یا قطع کردن درختان از بین بردند و به مزارع تبدیل کردند. گذر از مناطق مختصات‌ها کشور، قلمرو یا دریا توضیحات ۰° شمالی ۰° شرقی اقیانوس اطلس خلیج گینه ۰°۰′ شمالی ۶°۳۱′ شرقی سائوتومه و پرنسیپ Ilhéu das Rolas ۰°۰′ شمالی ۶°۳۱′ شرقی اقیانوس اطلس خلیج گینه ۰°۰′ شمالی ۹°۲۱′ شرقی گابون ۰°۰′ شمالی ۱۳°۵۶′ شرقی جمهوری کنگو ۰°۰′ شمالی ۱۷°۴۶′ شرقی جمهوری دموکراتیک کنگو Passing 9 km south of central Butembo ۰°۰′ شمالی ۲۹°۴۳′ شرقی اوگاندا Passing 32 km south of central کامپالا ۰°۰′ شمالی ۳۲°۲۲′ شرقی دریاچه ویکتوریا Passing through some islands of اوگاندا ۰°۰′ شمالی ۳۴°۰′ شرقی کنیا Passing 6 km north of central کیسومو ۰°۰′ شمالی ۴۱°۰′ شرقی سومالی ۰°۰′ شمالی ۴۲°۵۳′ شرقی اقیانوس هند Passing between Huvadhu Atoll and Fuvahmulah of the مالدیو ۰°۰′ شمالی ۹۸°۱۲′ شرقی اندونزی The Batu Islands, سوماترا and the Lingga Islands ۰°۰′ شمالی ۱۰۴°۳۴′ شرقی Karimata Strait ۰°۰′ شمالی ۱۰۹°۹′ شرقی اندونزی بورنئو ۰°۰′ شمالی ۱۱۷°۳۰′ شرقی تنگه ماکاسار ۰°۰′ شمالی ۱۱۹°۴۰′ شرقی اندونزی سولاوسی ۰°۰′ شمالی ۱۲۰°۵′ شرقی Gulf of Tomini ۰°۰′ شمالی ۱۲۴°۰′ شرقی دریای ملوک ۰°۰′ شمالی ۱۲۷°۲۴′ شرقی اندونزی Kayoa and Halmahera islands ۰°۰′ شمالی ۱۲۷°۵۳′ شرقی دریای هالماهرا ۰°۰′ شمالی ۱۲۹°۲۰′ شرقی اندونزی Gebe Island ۰°۰′ شمالی ۱۲۹°۲۱′ شرقی اقیانوس آرام Passing 570 m north of Waigeo island, اندونزی Passing 13 km south of آرانوکا atoll, کیریباتی Passing 21 km south of جزیره بیکر, ایالات متحده آمریکا جزایر کوچک حاشیه‌ای ایالات متحده ۰°۰′ شمالی ۹۱°۳۵′ غربی اکوادور Isabela Island in the گالاپاگوس ۰°۰′ شمالی ۹۱°۱۳′ غربی اقیانوس آرام ۰°۰′ شمالی ۸۰°۶′ غربی اکوادور Passing 24 km north of central کوئیتو, near Mitad del Mundo ۰°۰′ شمالی ۷۵°۳۲′ غربی کلمبیا Passing 4.3 km north of the border with پرو ۰°۰′ شمالی ۷۰°۳′ غربی برزیل آمازوناس رورایما Amazonas پارا آماپا Pará - islands in the mouth of the آمازون (رود) ۰°۰′ شمالی ۴۹°۲۰′ غربی اقیانوس اطلس ب و مدارها و نصف‌النهارها استوار‌اس‌السرطانراس‌الجدیمدار شمالگانمدار جنوبگاناستواراس‌السرطانراس‌الجدیمدار شمالگانمدار جنوبگاناستواراس‌السرطانراس‌الجدیمدار شمالگانمدار جنوبگان